شکاف تحصیلی، چالشی مهمتر از حذف انتگرال

طی روزهای اخیر خبر حذف «انتگرال» از کتاب درسی دانش آموزان دوره متوسطه به یکی از پر واکنش‌ترین خبرهای رسانه های رسمی و غیر رسمی کشور بدل شده به طوری مدافعان و منتقدان این سیاست محتوایی وزارت آموزش و پرورش در شبکه های اجتماعی جنگی از هشتگ سازی را برای طرح دیدگاه های خود آغاز کرده اند.
 
البته در واکنش به این انتقادات رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش سیاست حذف انتگرال از کتاب درس ریاضی مقطع متوسطه مدارس کشور را قابل دفاع خوانده و تاکید کرده است: «دانش‌آموزان ایرانی باید مبحث انتگرال را در دانشگاه بخوانند نه مدارس و اصلا سؤال ما هم این است که چرا باید در مدارس، همه چیز به دانش آموز، آموخته شود؟»
 
حجة الاسلام علی ذوعلم افزوده: «در حالی که دانش آموز در مدارس، باید برای زندگی آشنا شود و گلیم خود را از آب بیرون بکشد. لذا از حذف مبحث انتگرال از کتب درسی ریاضی مقطع متوسطه حمایت می کنیم و بزودی حذفیات بیشتری هم در کتاب ریاضی اعمال خواهیم کرد».
 
این اظهارات جنجالی رئیس مهمترین نهاد سیاست گذاری آموزشی کشور بیش از آنکه موجب آرام شدن فضای رسانه‌ای و روانی جامعه شود در عمل موجب شد تا بر حجم انتقادات رسانه ای علیه این طرح افزوده شود به طوری که برخی از اساتید دانشگاه در فضای مجازی نسبت به تضعیف بنیان‌های دانش ریاضی و علوم پایه در کشور هشدار دادند.
 

علوم پایه از نگاه رهبری

توجه به علوم پایه و عدم حرکت در مسیر تضعیف این علوم در جامعه علمی کشور همواره یکی از مطالبات اصلی رهبر معظم انقلاب از مسئولان عرصه تعلیم و تربیت کشور بوده است.
 
به طور مثال رهبر انقلاب در دیدار رؤساى دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالى و مراکز تحقیقاتى‏ در رابطه با اهمیت توجه به علوم پایه بیان داشتند: «ما یک روزى در دنیاى علم و مدنیت استاد بودیم؛ حالا به مرحله‏ شاگرد تنزل پیدا کرده‏ ایم. یک مدت هم شاگرد بسیار تنبل بودیم! اما امروز مشغول حرکتیم و بایستى پیش برویم. به خصوص در زمینه‏ علوم پایه که در حقیقت پایه‏ نظرى هر تحرک علمى و هر فناورى پیشرفته است. من تأکید کرده‏ ام و مى‏ کنم. و البته در کنار این توجه یافتن و سمت‏گیرى دانش، باید به سوى عمل و کاربردى کردن و نیازهاى کشور را در نظر گرفتن و در آن جهت حرکت کردن، توجه داشته باشیم.»
با توجه به این دست تأکیدات مؤکد رهبر انقلاب در رابطه با لزوم توجه به تقویت علوم پایه می‌توان این‌گونه برداشت کرد که حذف و سبک سازی احساسی متون علوم پایه کتب درسی دانش آموزان مقطع متوسطه در عمل موجب تضعیف سطح سواد ریاضی و محاسباتی دانش آموزان ایرانی نسبت به دانش آموزان سایر کشورها خواهد شد که این مسئله می‌تواند منجر به عقب ماندگی کشورمان در رقابت های بین المللی دانش آموزی از جمله المپیادهای ریاضی و فیزیک شود.
 
به همین دلیل رهبر معظم انقلاب می فرمایند: «این‏طور نیست که ناگهان براى مدت‌هاى متمادى بعضى از علوم به انزوا و حاشیه بیفتند و بعضى از علوم هم مثل برخى از رشته‏ هاى پزشکى یا مهندسى پردرآمد، ناگهان اهمیت پیدا کنند و درجه‏ ى اول بشوند و بسیارى از رشته‏ ها در انزوا قرار بگیرند. مثل بعضى از رشته‏ هاى علوم انسانى و رشته‏ هاى مربوط به علوم پایه که سال‌هاى متمادى در این کشور در انزوا قرار گرفته‏اند که اگر کسانى تحقیق و دنبال کنند، احتمال دارد سرنخ‌هاى سوء نیت هم در این مسئله پیدا بشود».
 

مشکلی فراتر از انتگرال

حذف و جایگزینی مطالب متون درسی مدارس توسط سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش امر بدیع و تازه ای نیست. زیرا روزآمد سازی محتوای درسی بر اساس نیاز روز جامعه یکی از الزامات حفظ پویای نظام تعلیم و تربیت کشور است، لذا برانگیخته شدن موج اعتراضات اخیر را نباید محدود در حذف یک مبحث آموزشی از کتب ریاضی دید!
 
متاسفانه در سال‌های اخیر افکار عمومی شاهد رقابتی شدن بیش از پیش نظام آموزشی عمومی کشور بوده است. زیرا هر ساله بر تعداد مدارس خصوصی کشور افزوده می‌شود و به نظر می‌رسد که دلیل تشدید این روند ناشی از تمایل ویژه دولت‌ها به کاهش هزینه های جاری خود در حوزه آموزش و پرورش است.
 
به همین دلیل هر ساله از سطح و کیفیت آموزش مدارس دولتی به دلیل کاهش اعتبارات کاسته می‌شود و آنهایی که خواهان دریافت خدمات مطلوب آموزشی و تربیتی برای فرزندان خود هستند در صورت امکان مالی چاره ای جز ثبت نام فرزندانشان در مدارس خصوصی نخواهند داشت. هرچند که پرداخت شهریه های آنها در توان هر کسی نیست! البته مدارس خصوصی هم به دو سطح یک و دو تقسیم می‌شوند. جز قشر خاصی از متمولانِ کلان شهرها کمتر کسی توان ثبت نام فرزندان خود در این مدارس را دارد. زیرا شهریه بسیاری از این مدارس سرسام آور است.
 
لذا به نظر می‌رسد که مسئولین وزارت آموزش و پرورش بایستی در کنار توجه به روزآمد سازی محتوای کتب درسی، بیشتر به حفظ و تقویت علوم پایه در بین دانش آموزان نیز توجه کنند و با سیاست گذاری‌های خود موجب تضعیف علوم پایه در کشور نشوند و در کنار همه اینها نگاهی به حفظ کیفیت مدارس دولتی داشته باشند تا تمام آحاد جامعه امکان دسترسی به کیفیت مطلوبی از آموزش را داشته باشند.